Żuławki 6, gm. Stegna.
Dom podcieniowy wzniesiony w 1825 r., gruntownie remontowany w 1968 r., założony na planie prostokąta, drewniany, parterowy, wsparty na ceglanej podmurówce, częściowo podpiwniczony, z wysokim, dwuspadowym dachem krytym holenderką. Pośrodku dłuższej ściany frontowej pn.-zach. usytuowany sześciosłupowy podcień, dźwigający na wysokości 2 kondygnacji wystawkę zbudowaną w konstrukcji szkieletowej, wypełnionej cegłą, z trójkątnym odeskowanym szczytem. Układ rygli w podcieniu regularny, szachownicowy, prześwity zdobione bogato wycinanymi mieczami, charakterystyczny dla żuławskich domów podcieniowych z 1 poł. XIX w. drewniany, profilowany gzyms załamujący się w podcieniu. W nadprożu głównego wejścia napis z datą budowy „Peter EPP Bauherr AKBM Anno 1825”. Szczyty boczne odeskowane, od strony pd.-zach. – z pierwotnym półokrągłym oknem w zwieńczeniu, pozostałe otwory okienne w szczytach – prostokątne, sześciopolowe, z gzymsami nad- i podokiennymi. Okna przyziemia dwuskrzydłowe, ośmiopolowe, ze starymi okiennicami. Od strony podwórzowej – nowa weranda dobudowana w 1968 r. w miejsce pierwotnego podcienia gospodarczego. Wnętrze przekryte drewnianym, belkowym stropem, zachowane w pierwotnym niezmienionym układzie, z sienią, czarną kuchnią ze starym przewodem kominowym oraz drewnianą klatką schodową. Drzwi główne do budynku od strony pn.-zach. – klasycystyczne, dwudzielne, płycinowe, w szerokim, gładkim obramieniu zdobione rozetami i kostką. Podobne w charakterze, jednak skromniejsze w detalu drzwi do pomieszczeń gospodarczych tylnej sieni oraz ścienna szafka w szczytowym pokoju kondygnacji strychowej.
DSC_6695.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 109,34 KB
DSC_6698.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 111,97 KB
DSC_6699.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 99,5 KB
DSC_6703.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 99,52 KB
DSC_6705.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 119,22 KB
DSC_6708.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 105,01 KB
DSC_6709.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 107,31 KB
DSC_6710.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 103,43 KB
DSC_6711.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 75,27 KB
DSC_6712.JPG
Plik ściągnięto 934 raz(y) 112,13 KB
_________________ Poldergeist
Ostatnio zmieniony przez Dostojny Wieśniak Pią Wrz 22, 2023 1:03 am, w całości zmieniany 1 raz
Żuławki 32/33, gm. Stegna.
Dom podcieniowy w Żuławkach został wzniesiony w 1797 r., dla ówczesnego właściciela Corneliusa Froese, jako wolnostojący budynek drewniany o ścianach w konstrukcji wieńcowej, wchodzący w skład zagrody żuławskiej. W 1851 r. został przebudowany przez Jacoba Dicka, z dostawieniem podcienia frontowego, wykonanego w konstrukcji szkieletowej wypełnionej cegłą. Obiekt zachował pierwotną bryłę, kompozycję elewacji, większość detalu i wyposażenia oraz czytelną pierwotną dyspozycję przestrzeni, z niewielkimi zmianami w układzie wnętrza. Budynek został wzniesiony na ceglanym cokole, o ścianach obwodowych w konstrukcji wieńcowej, obustronnie, poziomo odeskowanych oraz szczytach szalowanych pionowo. Fragment ściany pn. współcześnie przemurowany cegłą i otynkowany. Konstrukcja szkieletowa podcienia o geometrycznym układzie rygli łączonych kołkami, z krzyżowymi zastrzałami przy narożnikach; pola wypełnione cegłą holenderką. Kolumny podcienia drewniane, na cokołach, z bazami i głowicami w formie półwałków rozdzielonych wklęskami, o wielobocznych trzonach, łączone ciesielsko opracowanymi mieczami, wspierającymi uproszczone belkowanie. Parterowy, przykryty wysokim dachem dwuspadowym, ustawionym kalenicowo, z piętrowym podcieniem frontowym wspartym na sześciu kolumnach, z odrębnym dachem dwuspadowym w układzie szczytowym. Korpus budynku założony na rzucie prostokąta, z czytelnym pierwotnym układem wnętrz, 2- i 3- traktowym, o centralnie umieszczonej, murowanej, czarnej kuchni, wielkiej izbie w narożniku pn. - wsch., a także dwóch sieniach przesuniętych wobec siebie osiowo: reprezentacyjnej od frontu i gospodarczej w trakcie tylnym. Elewacje rozwiązane symetrycznie i osiowo, ujęte w narożach obustronnymi pilastrami, zwieńczone okazałym, profilowanym gzymsem podokapowym, obiegającym cały budynek. Płaszczyzny elewacji akcentowane profilowanymi obramieniami prostokątnych okien; w szczytach korpusu okienka półkoliste. W większości zachowane okna skrzynkowe, 6-polowe, ze skrzydłami na zawiasach kątowych, zaopatrzone w płycinowe okiennice; półkoliste okienka szczytów o promienistych szczeblinach.
Żuławki 42, gm. Stegna
Kościół p.w. Narodzenia NMP zbudowany w l. 1840-1841, w stylu neogotyckim przez inspektora budowlanego Klopscha z Malborka. Murowany z cegły w wątku krzyżykowym, orientowany, wzniesiony na planie prostokąta, z prostokątną kruchtą od zachodu. Naroża kościoła ujęte płaskimi szkarpami zakończonymi górą ośmiobocznymi sterczynami zwieńczonymi stożkowymi daszkami. Otwory okienne ostrołukowe w schodkowych ościeżach. W szczycie zachodnim okrągły otwór okienny. Wnętrze jednoprzestrzenne z prezbiterium zaakcentowanym małymi zakrystiami po obu bokach. Bryła kościoła jednorodna, kryta dwuspadowym dachem z drewnianą ośmioboczną sygnaturką od zachodu. Pokrycie dachu dachówka holenderka.
Żuławki 64, gm. Stegna.
Dom podcieniowy, wzniesiony w 1803 r. przez znanego na Żuławach budowniczego Piotra Loewena. Budynek na rzucie prostokąta, drewniany, na ceglanej podmurówce, jednokondygnacyjny, z użytkowym, dwukondygnacyjnym poddaszem, podpiwniczony, z wysokim dwuspadowym dachem, krytym holenderką. Pośrodku ściany frontowej usytuowany głęboki podcień, wsparty na ośmiu drewnianych słupach, dźwigających na wysokości drugiej kondygnacji wystawkę o konstrukcji szkieletowej wypełnionej cegłą. Szczyty ścian bocznych drewniane, odeskowane, listwowane. Wszystkie elewacje zwieńczone profilowanym gzymsem, ostatki belek stropowych wychodzące przed lico ścian wzdłużnych służą jako konsole, naroża budynku opilastrowane. Okna dwuskrzydłowe, 6- polowe, w drewnianych opaskach. Zachowany zabytkowy układ wnętrza.
Budynek remontowany. W podcieniu dotacyjne tablice dziękczynne województwa Pomorskiego i MKiDN z poprzednim znakiem firmowym.
Jeszcze jeden z podcieniem.
Żuławki 75, gm. Stegna.
Dom podcieniowy. Zbudowany w 1859 r., gruntownie remontowany w latach 1970-1971, również ostatnio. Założony na planie prostokąta, , drewniany, odeskowany, parterowy, na ceglanej podmurówce, częściowo podpiwniczony, z wysokim dwuspadowym dachem, krytym dachówką zakładkową. Przy zachodniej ścianie frontowej usytuowany podcień o konstrukcji wieńcowej, wsparty na 6 kolumnach toskańskich. Szczyt podcienia oszalowany w układzie pionowym, z bogato zdobionym okapem, o ażurowo wyciętych dolnych partiach desek, w zwieńczeniu szczytu półokrągłe okno. Szczyty boczne odeskowane. Okna 8-polowe, w drewnianych opaskach, z trójkątnymi naczółkami i okiennicami. W nadprożu głównego wejścia data „1859 C.C.” Od wschodu do budynku przylega drewniany podcień gospodarczy.
Żuławki 79, gm. Stegna.
Dom w układzie wzdłużnym z budynkiem gospodarczo-inwentarskim od północy. Wzniesiony w 1860 r., w konstrukcji zrębowej, na wysokiej ceglanej podmurówce, kryty dachem wysokim, dwuspadowym z dachówką holenderką. W elewacji frontowej wschodniej oraz w elewacji zachodniej drewniany ganek, kryty dachem dwuspadowym. Naroża budynku opilastrowane. Szczyt w elewacji bocznej (południowej) licowany deskami, olistwowany, deski od dołu zdobione snycerskim ornamentem. Okna ujęte profilowanymi listwami, z trójkątnymi naczółkami. Stolarka okienna i drzwiowa współczesne – niezachowany pierwotny, historyczny wygląd.
Żuławki 80, gm. Stegna.
Zagroda holenderska typu wzdłużnego, wzniesiona w luźnej zabudowie, z 1859 r., składa
się z budynku mieszkalnego, budynku inwentarskiego, stodoły, spichlerza i starodrzewu. Dom mieszkalny połączony z budynkiem inwentarskim, tradycyjnie usytuowany na terpie, szczytem do drogi, założony na planie wydłużonego prostokąta z czytelnie wydzieloną drewnianą częścią mieszkalną i murowaną częścią inwentarską. Przekryte odrębnymi dachami dwuspadowymi, część mieszkalna kryta dachówką esówką, część inwentarska papą. Dom wzniesiony z bali w konstrukcji wieńcowozrębowej, na kamienno-ceglanym wysokim cokole, z węgłami przysłoniętymi drewnianymi deskami naśladującymi pilastry toskańskie. Teren zagrody domknięty od wschodu drewnianym budynkiem
stodoły usytuowanym prostopadle do domu. Od południa murowany budynek spichlerza.
Żuławki, gm. Stegna.
Kaplica cmentarna wraz z cmentarzem ewangelickim. Kaplica wybudowana została w 1890 r. w stylu neogotyckim. Usytuowana w północnej części wsi, na wschód od głównej drogi. Jednokondygnacyjna, nakryta dachem dwuspadowym krytym blachą. Murowana z cegły, w wątku krzyżowym, na kamiennej podmurówce, wzniesiona na planie kwadratu, z wejściem od zachodu, Elewacje północna, południowa i południowa ślepe, na elewacji zachodniej osi środkowej ostrołukowy otwór wejściowy w profilowanych ościeżach., wypełniony w górnej części ażurową, żeliwną kratą w formie maswerku, w dolnej części dwuskrzydłowa żeliwna krata. Elewacje wschodnia i zachodnia zwieńczona profilowanym, ceramicznym gzymsem dekorowanym rozetami, na szczytach żeliwne sterczyny w kształcie pinakli, wsparte na wspornikach dekorowanych wykonaną w tynku płyciną, z umieszczoną w środku ceramiczną rozetą. Naroża kaplicy flankowane pilastrami, głowice pilastrów dekorowane analogicznie jak wsporniki w szczytach, dawniej powyżej gzymsu nad pilastrami umieszczone były sterczyny zwieńczone żelaznymi, ażurowymi krzyżami.
Dwa albo trzy lata temu kaplica przeszła remont generalny. Uporządkowano teren cmentarza, drobniejsze fragmenty nagrobków zgromadzono w kaplicy. Teren cmentarza utrzymywany jest w przyzwoitym stanie. Mam nadzieję, że z potrzeby zachowania tego miejsca a nie tylko z powodu warunków na jakich przyznana została dotacja na realizację tego zadania.
Żuławki i Drewnica, gm. Stegna.
Układ ruralistyczny usytuowany na przeciwległych brzegach rzeki Szkarpawy. Teren, na którym rozlokowane są obydwie wsie był zasiedlony bardzo wcześnie, jednakże ze względu na zalewowy charakter tej części lądu nie było to osadnictwo zorganizowane. Zmiana nastąpiła w poł. XIV w. kiedy to obwałowano rzekę Szkarpawę, stwarzając tym samym podstawy do osadnictwa na szerszą skalę. W 1352 r. lokowana została wieś Żuławki (niem Fürstenwerder), w tym samym przypuszczalnie czasie lokowana została wieś Drewnica (niem. Schönbaum), jednak dokument lokacyjny nie zachował się. Pierwsza wzmianka o sołtysie wsi Drewnica pochodzi z 1364 r. Obie wsie lokowane były na prawie chełmińskim. Wcześniejsze osiedlanie się ludności na tym terenie spowodowało, że zarówno Żuławki jak i Drewnica nie były lokowane na surowym korzeniu. Wieś Drewnica, która pierwotnie należała do komturii gdańskiej, w latach 1370-1380 należała już, wraz ze wsią Żuławki, do komturii malborskiej. Rozdział nastąpił po wojnie trzynastoletniej, kiedy to król Kazimierz Jagiellończyk przekazał Drewnicę wraz z Żuławami Gdańskimi i Mierzeją dla miasta Gdańska. Żuławki jako dobro królewskie znalazły się w obrębie ekonomii malborskiej. W 2 poł. XVI w. z ekonomii malborskiej wydzielono dzierżawę, którą stanowiły wsie Niedźwiedzica, Żuławki i Nowa Kościelnica. Dzierżawcami tych wsi byli przeważnie mieszczanie gdańscy. Oni też przez cały czas zarządzali wsią Drewnicą. Warunki hydrograficzne terenu, na którym rozlokowały się obie wsie, niezmienne przez stulecia, uległy radykalnym zmianom w końcu XIX w., a ściślej w 1895 r., kiedy to wykonano przekop Wisły. Rozdzielił on Wisłę Gdańską i Wisłę Elbląską (Szkarpawę), zmieniając zasadniczo warunki przestrzenne terenu i wsi. Ukształtowanie przestrzenne wsi Żuławki klasyfikuje ją w typie tzw. ulicówek. Wieś Drewnica obecny kształt przestrzenny uzyskała w wyniku połączenia się trzech jednostek osadniczych: 1. wsi Drewnicy (Schönbaum), 2. rozciągającej się na południe od niej wsi określanej w języku niemieckim jako Letzkauerweide oraz 3. rozciągającej się na północny zachód wsi określanej w języku niemieckim jako Schönbaumerweide. Jeszcze w aktach XX wiecznych znajdują się wzmianki, że na terenie obecnej wsi Drewnica znajdowały się trzy wyżej wspomniane jednostki osadnicze. Zabudowa wsi, którą tworzyły obejścia (domy mieszkalne i budynki gospodarcze), karczmy oraz wiatraki do dnia dzisiejszego nasycona jest znaczną ilością obiektów zabytkowych.
(W rejestrze zabytków województwa pomorskiego układ ruralistyczny wsi Żuławki i Drewnica występuje jako osobny wpis)
[post edytowany - usunąłem powtórzony fragment i naprawiłem drobne literówki - PUMEKS]
_________________ Poldergeist
Ostatnio zmieniony przez pumeks Nie Wrz 24, 2023 9:52 pm, w całości zmieniany 2 razy
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Statystyki
Rejestracja
Zaloguj
Download
