Marcin - Pią Lip 30, 2004 8:58 pm Temat postu: Gdanisko / dansker Dość "ciekawa" a zarazem nowatorska  teoria na temat pochodzenia nazwy gdanisko/dansker ze strony Zamki i warownie:
Najbardziej na zewnątrz wysuniętą wieżę stanowił dansker (gdanisko; nazwa wzięła się prawdopodobnie z ogólnej niechęci Krzyżaków do Gdańszczan - a mówi się, że Niemcy nie mają poczucia humoru :-). 
I bardziej "naukowe" wyjaśnienie etymologii gdaniska ze strony Zbrojnej Chorągwi Ziemi Malborskiej: W średniowieczu i wczesnych czasach nowozytnych toalety określano mianami: locus nature, necessarius, turris pro cloaca, cloaca, sedretum, priveta, gehemlich Gemach. Nazwa Herren Danzke pojawiła się w odniesieniu do większego gdaniska w Kwidzynie w 1393 roku. Z niemieckich określeń danzker, danziger i dansker powstała polska nazwa gdanisko. W innych europejskich językach brak jest odpowiednika (w jęz. angielskim istnieje jedynie latine tower). Pochodzenie nazwy jest sprawą dyskusujną. Niektórzy wywodzą ją od miasta Gdańsk czyli wieży skierowanej ku Gdańskowi. Etymologia nazwy gdańsk wywodzi się z prasłowiańskich słów: gd oznaczjącego mokry, zarośnięty i gdanie: rozlewisko, mokradło. Inni w oparciu o inną nazwę (wieża duńska) twierdzą, że nazwa gdanisko oznacza wieże ukierunkowaną na Danię. Mówi się też, iż nazwa mogła powstać od budowniczego, który wzniósł gdanisko w Kwidzynie (był on pochodzenia gdańskiego) lub wynikać z faktu, że podobno więziono tam gdańszczan. Istnieje też wytłumaczenie lingwistyczne sugerujące pochodzenie od czasownika dannkehren czyli usuwać na zewnątrz. pumeks - Pon Sie 02, 2004 3:09 pm Temat postu: Re: Gdanisko / dansker
Nie taka znów nowatorska. Kilka lat temu dokładnie to samo słyszałem z ust ś.p. profesora Jana Powierskiego. Masz jakieś poważne argumenty PRZECIWKO tej teorii? Marcin - Pon Sie 02, 2004 4:21 pm Poważnych, jednoznacznych i przesądzających argumentów to chyba nikt nie może przedstawić.
Myślę, iż Zakon miał dużo więcej innych kandydatów "do niechęci" - by w ten sposób "wyróżnić" jedynie Gdańsk i Gdańszczan. Uważam również, że jeśli nazwa wynikałaby z niechęci Zakonu do Gdańszczan - to wpierw pojawiłaby się tu (w Gdańsku), a nie w Kwidzynie (1393). Później (kiedy nastąpiła już bardzo wyraźna polaryzacja stosunków na lini Zakon-Gdańsk) gdańskie określenie tejże "turris pro cloaca" mogło rozpowszechniać się już jako pewnego rodzaju złośliwość i żart rycerzy-zakonników. Ale jednak sama etymologia tego wyrazu ma chyba inne żródło (choć bardzo prawdopobone, że gdańskie). I jeszcze warto odwiedzić na "Zamkach & warowniach" stronę poświęconą gdańskiemu zamkowi. Grün - Pon Sie 02, 2004 7:32 pm Teoria o nazwaniu wieży ustępowej od Miasta jako objawu niechęci Krzyżaków do Gdańska jest fajna i śmieszna, ale co najwyżej można ją zakwalifikować do kategorii etymologii ludowej, bądź legendarnej. Jak na razie nie doczekałem się żadnej przekonywującej etymologii samej nazwy "Gdańsk", więc trudno cokolwiek mówić o jej pochodnych. Najbardziej podoba mi się teoria słowiańska, dla poparcia której trzeba było tylko przechrzcić Motławę na Gdanię W ten sam sposób można wywieźć nazwię Kaliningradu od porastającej okoliczne wzgórza jarzębiny w odmianie kalina.
Równie dobrze mogłobyć odwrotnie - to znaczy nazwa Gdańsk może pochodzić od starszego słowa gdanisko. pumeks - Wto Sie 03, 2004 3:33 pm
Musiałbyś wykazać istnienie słowa "gdanisko". Bo moim zdaniem ono nie ma żadnego poświadczenia źródłowego i powstało chyba właśnie dla spolszczenia tego niemieckiego "danzker". Grün - Wto Sie 03, 2004 9:29 pm Za to istnienie rzeki Gdani, jako bezspornego dowodu słowiańskiej genezy nazwy Gdańsk jest poświadczone bardzo mocno
pumeks - Sro Sie 04, 2004 8:40 am
Z teoriami typu science-fiction to ja w ogóle nie mam zamiaru polemizować  z tego samego powodu odrzucam pochodzenie nazwy Oliwy od wykombinowanej przez językoznawcę nazwy "Oława" którą miał rzekomo nosić Potok Oliwski.
Wcale niekoniecznie. Z tego co opowiadał prof. Powierski, ta animozja byłaby nawet wcześniejsza niż 1308 r. W Kwidzynie krzyżacy byli jednak znacznie bardziej "u siebie" niż w Gdańsku. Grün - Sro Sie 04, 2004 6:11 pm
Jest jeszcze prześmieszna teoria głosząca że w językach słowiańskich piwo nazywane było "OL", stąd właśnie Oława i Oliwa - pewnie dlatego słowo "oel" przechowały takie języki słowiańskie jak szwedzki i duński
pumeks - Czw Sie 05, 2004 1:13 pm
To akurat bzdura, bo nie może być nazwa bardziej słowiańska niż "piwo". A skandynawskie "oel" ma angielski odpowiednik "ale". Sabaoth - Czw Sie 05, 2004 11:55 pm Gdańsk, Wrzeszcz, Stogi, Suchanino, gdanisko podobnie jak Wrocław i Szczecin są odwiecznie słowiańskimi nazwami, które powstały w tym samym czasie, kiedy bóg stworzył ziemię. A germanizmy są późniejsze.
Zoppoter - Pią Sie 06, 2004 8:29 am
Mhm. Podobnie jak Kętrzyn, Gizycko, Pisz, Pasłęk i jeszcze parę innych...  
pumeks - Pią Sie 06, 2004 8:36 am
Ostrożnie... Pasłęk (Passaluc) ma starsze zapisy niż Preußisch-Holland. Podobnie Kwidzyn i jeszcze parę innych... ale to akurat nie są nazwy słowiańskie, tylko staropruskie. Sabaoth - Pią Sie 06, 2004 10:12 am
seestrasse - Pią Sie 06, 2004 2:50 pm
oczywiscie, ze byli! przeciez Pan Jezus z Maryja tez byli Polakami! (choc to juz pózniejsze dzieje)
Grün - Pią Sie 06, 2004 2:55 pm A nie Żydami? seestrasse - Pią Sie 06, 2004 3:32 pm
przeciez ksiadz pralat by tego nie przezyl... Grün - Pią Sie 06, 2004 3:36 pm Ksiądz Prałat to ma akurat teraz gorsze zmartwienia... |
