Baba Jaga - Wto Wrz 16, 2008 4:01 pm Temat postu: Ujeścisko Witam! Mam nadzieję, że sie nie powtarzam z tematem. Otórz przyszlo mi zamieszakć na Ujeścisku,  po troszku poznaję historię tego miejsca:
pozwólcie, że się nia podzielę: Ujeścisko - dawna wieś, dziś wielka dzielnica miasta - ma bogatą historię. Zabytkowy jest układ centrum wsi, ze stawem, przy którym (między ulicami Lubelską i Białostocką) jeszcze przed wojną stał niezwykle ciekawy kościół z 1647 r. Na razie zajmiemy się jednak tylko intrygującymi, pełnymi zagadek przemianami jej nazwy. O problemach związanych z ich rozszyfrowaniem świadczy fakt, że językoznawcy jej unikają. Daremnie szukalibyśmy jej w takich, skądinąd bardzo cennych opracowaniach, jak wydane w 1946 r. „Nazwy dzielnic i okolic Gdańska” Stefana Hrabca, „Toponimia byłych powiatów gdańskiego i tczewskiego” Haliny Bugajskiej (1985) czy pracy zbiorowej „Nazwy Miast Pomorza Gdańskiego” (1999). Spróbujmy rozwikłać tę zagadkę. Zacznijmy od tego, że dzisiejsza nazwa jest stosunkowo młoda: pojawiła się w wydanym w 1879 r. we Lwowie dziele Wojciecha Kętrzyńskiego: „Nazwy miejscowe polskie Prus Zachodnich”, w postaci Wujeścisko. Przedtem (i potem) dominowała niemiecka nazwa Wonneberg lub Wonnenberg, wprowadzona w 1379 r. w dokumencie komtura gdańskiego Walpoda von Bassenheyma. Było to zresztą potwierdzenie nadania wsi ok. 1340 r. mincerzowi Konradowi przez Winryka von Kniprode. A więc co najmniej od tego czasu był to Wonneberg - z różnymi odmianami: Wunnenberg, Wowemberg, Wonnebergk itp. Czy jednak nie było żadnej innej nazwy? W protokóle lustracyjnym z 1598 r. znajdujemy Miesczino seu Wowemberg, co oznacza, że Polacy nazywali tę miejscowość Mieścinem. W dodatku od dawna. Spotykamy tę nazwę już w 1338 r. w dokumencie lokacyjnym Oruni. W zawartym w nim opisie granic wsi Orunia czytamy: „druga granica przechodzi… dalej koło dóbr Blestewitz aż do posiadłości Mesthin; trzecia granica idzie obok tej ostatniej aż do majątku biskupiego, który zowie się Górka…” „Dobra Blestewitz”, to oczywiście Łostowice (wówczas Włostowice), Górka - to należące do biskupa kujawskiego tereny Chełma i Biskupiej Górki, nie ulega więc wątpliwości, że ów Mesthin czyli Mieścin, to dzisiejsze Ujeścisko. Nazwa na pewno pochodziła jeszcze sprzed czasów krzyżackich. Na koniec sensacja: Właściciel Niestępowa Walenty Wolski, który przeżył w Gdańsku oblężenie roku 1807, po wkroczeniu wojsk napoleońskich wrócił do swojej wsi. W relacji z tych dni wspomina drogę „do Miesczyna czyli Wonnebergu”. A więc polska nazwa żyła jeszcze w początkach XIX wieku! Jak doszło do tego, że Mieścino przekształciło się w Wujeścisko, potem w Ujeścisko - nazwę bezpodstawną, bo nie ma tam i nie było żadnego ujścia? Szkoda, że po wojnie nie przywrócono prastarego polskiego Mieścina! legenda: Nie mógł sobie diabeł znaleźć miejsca w Gdańsku. Tułał się po okolicy to tu przysiadł na chwilę, to tam. Gdziekolwiek by się jednak nie pojawił zaraz go ludzie przeganiali nie bojąc się ani czarciego wyglądu ani złych mocy Spokój i ciszę niezbędną zarówno do egzystencji jak i powiększenia diabelskiego stadka znalazł zły dopiero na Pieklisku, które to miejsce zaczęto tak nazywać, od czasu gdy diabeł wreszcie znalazł tam swój kącik. Zapraszamy dziś na spacer właśnie w okolice Piekliska, gdzie po diable nie ma już ani śladu, a okolica może poszczycić się rzadko już spotykanym w centrum miasta ciszą i spokojem. - By dojść się na Pieklisko, trzeba skręcić z ulicy Łódzkiej na Ujeścisku w ulicę Cedrową na wysokości starego cmentarza - tłumaczy Piotr Mazurek, przewodnik PTTK, który prowadzi nas przez Pieklisko. Mijamy stary cmentarz, gdzie w czasie wojen napoleońskich pochowano polskiego pułkownika Parysa, który poległ w walkach na jednym z szańców Wisłoujścia. Dziś po mogile Parysa na niewielkim i opuszczonym cmentarzyku nie ma już śladu. Kilkadziesiąt metrów dalej kończy się asfaltowa droga, a zaczyna stary, bo jeszcze XVIII- wieczny trakt. Gdzieniegdzie spod ziemi wystają kocie łby którymi dawno temu wyłożono drogę. - Prowadziła z Ujeściska przez Pieklisko w okolice dzisiejszej Kartuskiej. Stara, droga łączy się dziś właśnie z Kartuską - opowiada przewodnik. Krążymy więc po Pieklisko. Gdziekolwiek nie zboczymy ze starego traktu powitają nas zdziczałe owocowe sady. Na rozwidleniu dróg - resztki największego niegdyś gospodarstwa w tych okolicach. Nie wiadomo już za to, w którym dokładnie miejscu stała na Pieklisku karczma. Oprócz zapisków w starych dokumentach nie pozostał po niej żaden widoczny ślad. cyt. z ujeścisko.com Baba Jaga - Wto Wrz 16, 2008 4:05 pm Pierwsze wzmianki o tych terenach pochodzą z XIV wieku, możemy znaleźć je w księgach zakonu krzyżackiego. Nazwę wsi zapisano jako Wonnenberg. Dziś na Ujeścisku nie spotkamy jednak zabudowań młodszych niż dziewiętnastowieczne. - Wieś była regularnie palona i grabiona - opowiada Piotr Mazurek. - Przechodziły przez nią praktycznie wszystkie wojska, które walczyły o miasto. Spłonęło Ujeścisko w roku 1577, gdy pod Gdańsk podchodził Stefan Batory. W 1711 roku, po przemaszerowaniu wojsk rosyjskich, mieszkańcy oszacowali swoje straty na prawie 20 tysięcy ówczesnych złotych. W roku 1807 Ujeścisko zdobyły wojska francuskie. - Podczas działań wojennych oprócz żołnierzy zginęło na tych terenach setki koni - mówi Piotr Mazurek. - Pochowano je w bliżej nieokreślonym miejscu zwanym kozacką górą. Nielicznym ponoć się zdarza zobaczyć pędzące tabuny świetlistych widmowych koni! Gdy mieszkańcu wsi nie byli zajęci odnawianiem zabudowań po wojennych hulankach, musieli uczestniczyć w wielu robotach publicznych ba rzecz Gdańska. Pomagali m.in. przy melioracji i utrzymaniu kanału Raduni. W czasach Wolnego Miasta Gdańska na Ujeścisku mieszkało 200 osób, które deklarowały polskie obywatelstwo. - Przewodniki z lat dwudziestych informują, że z wysokiej na 84 metry Ujeściskiej Góry ( Wonneneberger Berg), można było podziwiać panoramę Żuław, a nawet zamek w Malborku . Baba Jaga - Wto Wrz 16, 2008 4:17 pm Interesuje mnie sprawa Kozackiej Góry - mianowicie miałam na krótko dostęp do szczegółowej mapy terenu owej górki i zwróciłam uwagę na miejsca oznaczone jako obiekty archeologiczne - jednym słowem grodzisko. Szukałam opisu wykopalisk na tym terenie, ale nic nie znalazłam. Mam nadzieję, że znajdzie się ktoś, kto będzie umiał napisać , co to odkryto w czasie badań. pumeks - Wto Wrz 16, 2008 8:03 pm Hmm, masz zdumiewające informacje...  Moim zdaniem (a znam troche materiały archeologiczne z okolicy) tam nikt nigdy żadnych wykopalisk nie robił... co więcej, żadna znana mi literatura nie wspomina o grodzisku w Ujeścisku. Najbliższe jest nad jez. Otomińskim 
pumeks - Wto Wrz 16, 2008 8:11 pm Temat postu: Re: Ujeścisko
A tak w ogóle, to radzę korzystać z wyszukiwarki na forum. Felieton Januszajtisa, który wkleiłaś w pierwszym poście, był już co najmniej raz wykorzystany, np. w wątku Ujeścisko-stary kościół i przychodnia. 
kalinowski11 - Sro Wrz 17, 2008 3:34 pm Witam serdecznie 
Kilka dni temu nawiązał ze mną kontakt przedwojenny mieszkaniec Ujeściska 
Syn nauczyciela miejscowej szkoły. Widziałem już parę zdjęć... aż mnie świerzbi żeby coś pokazać... fotki z lat trzydziestych i przełomu roku 79/80. Czekamy na zgodę
Mam nadzieję, że wkrótce te materiały będziecie mogli zobaczyć tutaj... http://www.ujescisko.com/ Są nawet informacje do jakich rodzin należały poszczególne domy 
Jak mnie znalazł ? Za pomocą Youtube i Fotothing. Pozdrawiam
seestrasse - Sro Wrz 17, 2008 3:39 pm wspaniale  dzięki, kalinowski
Baba Jaga - Czw Wrz 18, 2008 6:48 am Informacje są prawdziwe, ale nie wiem na ile ważne. Oto ta mapa (otrzymana od dewelopera) z zaznaczonymi stanowiskami archeologicznymi.Troszkę mało czytelna, bo musiałam ją zmniejszyć . Ale posiadam skan lepszej jakości na dysku. pumeks - Czw Wrz 18, 2008 7:18 am Aha, sprawa jasna. Tego typu "stanowiska archeologiczne" zaznacza się na mapach na podstawie powierzchniowych znalezisk - przeważnie wystarczy kilka skorup znalezionych np. w ziemi ornej. Wszystko po to, by wpisać je do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a następnie wymusić na inwestorze zatrudnienie archeologów w trakcie inwestycji. Czyli - wykopalisk tam do tej pory raczej nie było, natomiast prawdopodobnie zostaną przeprowadzone, o ile ktoś zdecyduje się na zabudowę lub inną inwestycję zakładającą prace ziemne. Z całą pewnością nie ma żadnych informacji o grodzisku w Ujeścisku, i wątpię, by coś takiego zostało tam w przyszłości odkryte. Bartosz B. - Pią Wrz 19, 2008 5:38 pm
To może mógłbyś go zapytać, gdzie według niego kończyło się Ujeścisko w stronę Zakoniczyna? Jako punkt do orientacji proponuję staw przy szkole.
Na zdjęcia oczywiście bardzo czekamy, mam nadzieję że szachulcowy kościołek też tam się znajdzie. kalinowski11 - Pią Wrz 19, 2008 7:17 pm
Widziałem jego stronkę w internecie... niestety jest tam tylko powszechnie znana rycina kościoła :( Ale mam nadzieję, że znajdzie coś w swoich zbiorach... może chociaż czubek wieży Sprawę ze względów językowych prowadzi kolega z http://www.ujescisko.com/
Nie chcemy być zbyt namolni aby go nie wypłoszyć Pozdrawiam.
P.S. Rozmawiałem dziś z pewną osobą z Ujeściska, która twierdziła że ma fotki starego kościoła... ale obawiam się, że ściemnia, takie skarby trzymać w szufladzie ? kalinowski11 - Nie Lis 30, 2008 8:51 am Na dobry początek... http://www.ujescisko.com/...erg-przed-1945/ Pozdrawiam
P.S. Na Cedrowej postawiono pamiątkową tablicę oraz wykonano gruntowne porządki... http://www.ujescisko.com/...tanela-tablica/ http://www.ujescisko.com/...m=3&gallery=106 
stolzenberger - Nie Lis 30, 2008 8:53 pm noooo, w końcu coś się zaczęło dziać na tym cmentarzu fajnie że postawiono tam taką tablicę, Chełm też czeka na taką
kalinowski11 - Nie Lis 30, 2008 9:20 pm Też się cieszę, zwłaszcza że "molestowanie" Agnieszki Pomaska, miasta i ZDiZ zajęło praktycznie dwa lata i zaczęło się tym pamiętnym postem... http://gdansk-ujescisko.m...p?p=68939#68939 Pozdrawiam
kalinowski11 - Sro Gru 10, 2008 10:28 am Ciąga dalszy... http://www.ujescisko.com/schugger-leo/ Zapraszam
pumeks - Sro Gru 10, 2008 10:55 am Dobre ale mi osobiście bardzo przeszkadza pisownia - niech autor się zdecyduje, Schugger czy Shugger (moim zdaniem to pierwsze), poza tym Schugger Leo jest raz pisany osobno, a innym razem z dywizkiem Schugger-Leo (chyba powinno być rozłącznie, bez dywizka). Apostrof przy odmianie takich niemieckich nazw i imion jak: Gunter’a, Grass’a, Stolzenberg’u, Jürgen’a, Köller’a, Volker’a, Schlöndorff’a jest błędem. A imię Grassa powinno być z umlautem, czyli Günter. A do meritum: informacje bardzo ciekawe. Czy wśród osób pamiętających Leona alias Brunona był ktoś, kto znał jego prawdziwe nazwisko? można by wtedy odnaleźć w księgach adresowych jego miejsce zamieszkania na Starym Chełmie. kalinowski11 - Sro Gru 10, 2008 1:48 pm Dzięki Pumeks, przekażę komu trzeba Pozdrawiam.
kalinowski11 - Wto Lut 17, 2009 10:01 pm http://www.ujescisko.com/...g-na-zdjeciach/ 
Bartosz B. - Sro Lut 18, 2009 3:33 pm
Z którego miejsca zostało zrobione to zdjęcie i gdzie przebiega Łódzka? 
... gospodarstwo farmera Arthura von Dührena. Dzisiaj jest to teren miejsca położonego przy ulicy Łódzkiej - obok stawu (pierwsze zabudowania Łódzkiej obok stawu). kalinowski11 - Sro Lut 18, 2009 4:01 pm
Mogę się tylko domyślać... Na terenie zabudowań pokazanych na zdjęciu w chwili obecnej znajduje się prawdopodobnie dom z pizzerią na piętrze... http://www.ujescisko.com/...-1945/#more-955 "6" na mapce to farma której właścicielem był Arthur van Dühren Przypuszczam, że te wielkie drzewa to dęby rosnące nad stawem, jeszcze w całej okazałości Tak więc ulica Łódzka najprawdopodobniej
biegnie za tymi zabudowaniami. Pozdrawiam. P.S. Muszę przyznać, że ten dom wydaje mi się jakiś taki znajomy
kalinowski11 - Pią Lut 20, 2009 10:17 pm Kawałek starego Ujeściska i kościół w całej okazałości
http://www.ujescisko.com/kosciol-na-cedrowej/ Zapraszam
P.S. Przepraszam, że tak się tu "panoszę" ale tyle tu wątków z Ujeściskiem
kalinowski11 - Wto Mar 24, 2009 5:55 am Kuźnia Paula von Dührena... Cofnijmy się o 90 lat... http://www.ujescisko.com/kuznia-von-duhrena/ Zapraszam
P.S. Wkrótce kilka fotek z roku 1970
kalinowski11 - Sob Kwi 04, 2009 8:16 am Obiecany materiał z roku 1970
http://www.ujescisko.com/...lka-fotografii/ Zapraszamy. Bartosz B. - Pon Kwi 06, 2009 2:46 pm
Chwalić trzeba. Dobra robota. kalinowski11 - Sob Cze 20, 2009 9:03 pm Kolejne zdjęcia Ujeściska z lat siedemdziesiątych... http://www.ujescisko.com/...ciska-z-lat-70/ Zapraszam
kalinowski11 - Pon Lis 02, 2009 10:07 pm Przed dwudziestoma minutami otrzymałem od Jürgena Köllera kolejne zdjęcia starego Ujeściska. Tym razem sprzed 25 lat ! Nie chciałem czekać z publikacją do jutra, zapraszam do obejrzenia zdjęć już dzisiaj
http://www.ujescisko.com/...4-nowe-zdjecia/ i jeszcze dwa wcześniejsze z roku 1980... http://www.ujescisko.com/ujescisko-rok-1980/ Pozdrawiam
pumeks - Pon Lis 02, 2009 10:20 pm Fajne! a swoją, jak te nowe media skracają czas dostępu do informacji... (13 minut po twoim poście  )
Bartosz B. - Sro Lis 04, 2009 10:30 am http://www.ujescisko.com/...neberg84_04.jpg Warszawska przed Łódzką. Ten żółty (chyba) sklep to rozebrali bodajże tak z 5 lat temu? A to http://www.ujescisko.com/...neberg84_03.jpg gdzie? kalinowski11 - Sro Lis 04, 2009 12:25 pm
To stara szkoła. Widok z okolic obecnego przystanku Kielecka. Jest jeszcze pompa
W rowie melioracyjnym między boiskiem a jezdnią Warszawskiej można zobaczyć rurę która podobno jest resztką instalacji. Na zdjęciu z roku osiemdziesiątego jest jeszcze "domek" pompy
http://www.ujescisko.com/...creenshot-4.jpg Na wcześniejszych zdjęciach znajdziesz w tym miejscu "Mały Staw". http://www.ujescisko.com/...chule_1980m.jpg Pozdrawiam. kalinowski11 - Pią Gru 04, 2009 8:47 am Gospodarstwo Franza i Dory Heering... http://www.ujescisko.com/...y-heering-1932/ Zapraszamy
Krzysztof - Pią Gru 04, 2009 9:28 am Ale stajnia (nr. 4) wyraźnie za płotem, u sąsiada 
kalinowski11 - Pią Gru 04, 2009 9:44 am
Trudno wyczuć, może być. Nie wiadomo jak dokładna jest mapa, a wiadomo jak bardzo zawodna jest pamięć. Zresztą mapa pochodzi chyba z 1908 roku, a zdjęcie przed stajnią z 1932, więc sporo mogło się zmienić. Może obejście się rozrosło
http://www.mathematische-.../wonneberg2.htm Pozdrawiam
Bartosz B. - Sro Gru 09, 2009 2:54 pm http://www.ujescisko.com/...dziny-Prang.jpg Po lewej staw, widok przez Łódzką w kierunku Chełmu? Co tam takiego wysokiego po lewej w tle? Zupełnie jak obecne TBSy. ;) |
