Dawny Gdańsk

[jasiub]

Czołem.

Szukam informacji o pruskiej radiostacji fortecznej, która jakoby miała się mieścić na Grodzisku w budynku przy wjeździe na majdan (na lewo patrząc od Gdańska, naprzeciwko Wozowni). Najbardziej interesowały by mnie informacje techniczne, ale to pewnie tylko marzenie - będę wdzięczny za wszystko.

Pozdrawiam,
JasiuB

[Pepo]

Witam Imiennika

Krótko (i treściwie): wbrew obiegowej opinii stacja telegraficzna pruskiego garnizonu na Górze Gradowej nie mieściła się w obecnym budynku należącym (jeszcze) do TP S.A., a od początku w koszarach schronowych.

Stacja telegraficzna rozpoczęła swoją działalność prawdopodobnie w 1890 r. (na pewno już w 1891 r.). W tym roku w Gdańsku istniało jeszcze 4 inne: na Długich Ogrodach, w koszarach Wijbego, w Nowym Porcie oraz na Wisłoujściu.

W kolejnych latach dobudowano stację także we Wrzeszczu (zespół koszarowy nr 1 huzarów).

W 1898 r. to właśnie ze stacji zlokalizowanej w koszarach schronowych na Górze Gradowej miał być poprowadzony kabel telegraficzny do projektowanego systemu nowych, oddalonych od śródmieścia, fortów (miały być zlokalizowane głównie na terenie dzisiejszej Zaspy, a także lasów wrzeszczańskich i Cygańskiej Górce). Projektów tych nigdy nie zrealizowano.

W 1901 r. uruchomiono jednocześnie w Gdańsku i Tczewie pierwszą w całych Niemczech, podówczas jeszcze nieco eksperymentalną, stałą stację radiotelegraficzną. Wiele wskazuje na to, że właśnie na Górze Gradowej. Najpóźniej w 1904 r. stacja na Górze Gradowej występuje już jako główna stacja całego garnizonu.

Ciekawy (zachowany w zbiorach państwowych) plan linii telegraficznej garnizonu Gdańskiego pokazuje ponadto przebieg kabli w całym mieście, odsłaniając niektóre podziemia. Na fort kabel pociągnięty był pod torami kolejowymi, "wchodził" w skarpę oporową przy dzisiejszej ul. 3 maja i biegł przez rów (poternę?), która kończyła się u podnóża skarpy, na której stała (stoi) redita napoleońska. Następnie biegła w kierunku południowym i "przebijała" się przez mur Carnota na wysokości mniej więcej dawnej bramy południowej, by następnie już bez przeszkód dotrzeć do budynku koszarowego.

Stacja działała do końca 1918 r., w 1919 r. - prawdopodobnie już nie. Na jej bazie w listopadzie 1922 r. uruchomiono cywilną już radiostację nadbrzeżną WMG.

Jeśli chodzi o dane techniczne - bardzo ciekawe informacje zawiera polskie czasopismo wojsk inżynieryjnych "Saper", gdzie w okresie międzywojennym przedrukowywano (!) z prasy niemieckiej (zarówno współczesnej, jak i wcześniejszej, tj. z okresu Cesarstwa) artykuły dot. także radiotelegrafii wojskowej. Myślę, że tam można więcej danych technicznych poszukać.

Bogaty zbiór "Sapera" (czasopismo zmieniało chyba nazwę dwa razy, nie pamiętam jednak innej) znajduje się w Toruniu.

A skąd zainteresowanie stacją telegraficzną z Góry Gradowej?

[jasiub]

Dziękuję pięknie za informacje.

Interesuję się mocno historią elektroniki - raczej właśnie ze strony technicznej, ale przyjemnie jest mieć odniesienie do miejsca, w którym się bywa. Na Górę Gradową chodzę zaś nie tylko na spacery z psem...

Z pięć czy może więcej lat temu marzyło mi się by w tym TPSA urządzić coś na kształt ekspozycji poświęconej dawnej i współczesnej, szeroko rozumianej komunikacji. Doświadczenia z kontaktami z trzema kolejnymi dyrekcjami Hewelianum jednak nie napawają mnie optymizmem

Fajnie, że coś jest w Toruniu - pewnie będę mógł spokojnie poszperać przy okazji rodzinnych odwiedzin.

Czy mogę Twój tekst przekleić na forum Triody (o starej elektronice)?

Pozdrawiam serdecznie,
Jasiu Barczyński

[Pepo]

Hej,

Nie ma problemu, możesz wklejać. Co do Hewelianum...może Cię to zdziwi, ale jestem pracownikiem tejże jednostki (a dokładniej: PKFM "Twierdza Gdańsk"). Zajmuję się historią tego fascynującego miejsca.

Co do ekspozycji poświęconej historii elektroniki / techniki komunikacyjnej - to chyba akurat nie ma lepszego (póki co) punktu, w którym mógłbyś zaproponować wsparcie / podrzucić pomysł takiej instalacji. Pomysłów szukamy, zbieramy, odsiewamy... Przynajmniej jeszcze czas jakiś.

Pozdrawiam,