Dawny Gdańsk

[Marcin]

Dość "ciekawa" a zarazem nowatorska teoria na temat pochodzenia nazwy gdanisko/dansker ze strony Zamki i warownie:
Najbardziej na zewnątrz wysuniętą wieżę stanowił dansker (gdanisko; nazwa wzięła się prawdopodobnie z ogólnej niechęci Krzyżaków do Gdańszczan - a mówi się, że Niemcy nie mają poczucia humoru :-).

I bardziej "naukowe" wyjaśnienie etymologii gdaniska ze strony Zbrojnej Chorągwi Ziemi Malborskiej:
W średniowieczu i wczesnych czasach nowozytnych toalety określano mianami: locus nature, necessarius, turris pro cloaca, cloaca, sedretum, priveta, gehemlich Gemach.
Nazwa Herren Danzke pojawiła się w odniesieniu do większego gdaniska w Kwidzynie w 1393 roku.
Z niemieckich określeń danzker, danziger i dansker powstała polska nazwa gdanisko.
W innych europejskich językach brak jest odpowiednika (w jęz. angielskim istnieje jedynie latine tower).
Pochodzenie nazwy jest sprawą dyskusujną. Niektórzy wywodzą ją od miasta Gdańsk czyli wieży skierowanej ku Gdańskowi.
Etymologia nazwy gdańsk wywodzi się z prasłowiańskich słów: gd oznaczjącego mokry, zarośnięty i gdanie: rozlewisko, mokradło.
Inni w oparciu o inną nazwę (wieża duńska) twierdzą, że nazwa gdanisko oznacza wieże ukierunkowaną na Danię.
Mówi się też, iż nazwa mogła powstać od budowniczego, który wzniósł gdanisko w Kwidzynie (był on pochodzenia gdańskiego) lub wynikać z faktu, że podobno więziono tam gdańszczan.
Istnieje też wytłumaczenie lingwistyczne sugerujące pochodzenie od czasownika dannkehren czyli usuwać na zewnątrz.

[pumeks]

[Marcin]

Poważnych, jednoznacznych i przesądzających argumentów to chyba nikt nie może przedstawić.
Myślę, iż Zakon miał dużo więcej innych kandydatów "do niechęci" - by w ten sposób "wyróżnić" jedynie Gdańsk i Gdańszczan. Uważam również, że jeśli nazwa wynikałaby z niechęci Zakonu do Gdańszczan - to wpierw pojawiłaby się tu (w Gdańsku), a nie w Kwidzynie (1393). Później (kiedy nastąpiła już bardzo wyraźna polaryzacja stosunków na lini Zakon-Gdańsk) gdańskie określenie tejże "turris pro cloaca" mogło rozpowszechniać się już jako pewnego rodzaju złośliwość i żart rycerzy-zakonników. Ale jednak sama etymologia tego wyrazu ma chyba inne żródło (choć bardzo prawdopobone, że gdańskie).

I jeszcze warto odwiedzić na "Zamkach & warowniach" stronę poświęconą gdańskiemu zamkowi.

[Grün]

Teoria o nazwaniu wieży ustępowej od Miasta jako objawu niechęci Krzyżaków do Gdańska jest fajna i śmieszna, ale co najwyżej można ją zakwalifikować do kategorii etymologii ludowej, bądź legendarnej. Jak na razie nie doczekałem się żadnej przekonywującej etymologii samej nazwy "Gdańsk", więc trudno cokolwiek mówić o jej pochodnych. Najbardziej podoba mi się teoria słowiańska, dla poparcia której trzeba było tylko przechrzcić Motławę na Gdanię W ten sam sposób można wywieźć nazwię Kaliningradu od porastającej okoliczne wzgórza jarzębiny w odmianie kalina.
Równie dobrze mogłobyć odwrotnie - to znaczy nazwa Gdańsk może pochodzić od starszego słowa gdanisko.

[pumeks]

[Grün]

Za to istnienie rzeki Gdani, jako bezspornego dowodu słowiańskiej genezy nazwy Gdańsk jest poświadczone bardzo mocno

[pumeks]

[Grün]

Cytat:

pochodzenie nazwy Oliwy od wykombinowanej przez językoznawcę nazwy "Oława" którą miał rzekomo nosić Potok Oliwski

Jest jeszcze prześmieszna teoria głosząca że w językach słowiańskich piwo nazywane było "OL", stąd właśnie Oława i Oliwa - pewnie dlatego słowo "oel" przechowały takie języki słowiańskie jak szwedzki i duński

[pumeks]

[Sabaoth]

Gdańsk, Wrzeszcz, Stogi, Suchanino, gdanisko podobnie jak Wrocław i Szczecin są odwiecznie słowiańskimi nazwami, które powstały w tym samym czasie, kiedy bóg stworzył ziemię. A germanizmy są późniejsze.

[Zoppoter]

[pumeks]

[Sabaoth]

Cytat:

ale to akurat nie są nazwy słowiańskie, tylko staropruskie

, spokojnie, już ktoś znajdzie starsze - słowiańskie. Jak tak dalej pójdzie, to niedługo dowiemy się, że Adam i Ewa byli słowianami, a może nawet Polakami.

[seestrasse]

[Grün]

A nie Żydami?