Dawny Gdańsk

[warmia]

Chodzi mi o ówczesną sytuację pod względem etnicznym i religijnym na terenie miasta Gdańska.

[villaoliva]

No to słuchamy i zapraszamy

[Sabaoth]

W 1910 r. w Gdańsku było:

53668 mężczyzn i 56585 kobiet wyznania ewangelickiego
26381 mężczyzn i 29132 kobiet wyznania katolickiego
759 mężczyzn i 915 kobiet innych wyznań chrześcijańskich
1170 mężczyzn i 1220 kobiet wyznania mojżeszowego
296 mężczyzn i 211 kobiet innych wyznań

Te proporcje zmieniły sie drastycznie dopiero w 1939 i 1945 r.

Danych etnicznych nie znalazłem.

[warmia]

Bardzo ciekawe i szczegółowe dane,wielkie dzięki.Wychodzi na to że w ówczesnym Gdańsku na 168663 mieszkańców 110253 to protestanci(zapewne głównie luteranie) i aż 55513-katolicy.Wiedziałem już wcześniej że miasto było zdominowane przez protestantów ale nie myślałem że katolików było tak dużo.Jeżeli chodzi o skład etniczny to zapewne olbrzymią większość stanowiła ludność niemiecka ale było też trochę polaków.Mnie osobiście interesuje pewien fakt o którym wcześniej nie miałem żadnego pojęcia,pamiętacie film chyba pt."wróżba kumaka"?,była tam postać starszej kobiety,rodowitej gdańszczanki o nazwisku jak sie nie myle Krup.Mówiła takim ciekawym językiem(jakby mieszanina niemieckiego,kaszubskiego może polskiego),za niemkę sie nie uważała,miała niewątpliwie słowiańskie korzenie,była katoliczką ale z polskością sie nie utożsamiała i mówiła o sobie,że jest gdańszczanką.Możecie coś powiedzieć o tej grupie?Czy chodzi może o potomków kaszubów,którzy w drugiej połowie XIX-go wieku zaczęli przybywać do Gdańska "za pracą"?

[fritzek]

A tako rzecze Brockhaus' Konversations - Lexikon z 1898 r. :

---

tabdanzig002.jpg

Plik ściągnięto 12112 raz(y) 60,47 KB

[roland]

Wg książki " OPIS ZIEM ZAMIESZKAŁYCH PRZEZ POLAKÓW" tom I " ZIEMIE POLSKIE W PRUSACH" Wydawnictwo "Gazeta Polska" Warszawa 1904 r.

Liczba Polaków w powiatach wg spisu w roku 1900:

Puck- 17,431
Wejherowo - 25,897
Kartuzy - 43,405
Kościerzyna - 27,019
Tczew - 15,937
Starogard - 42,541
Gdańsk wyżynny - 6,391
Gdańsk miasto - 3,986
Malbork - 1,462
Kwidzyn - 24,225
Sztum - 13,728
Susz - 3,985
Chojnice - 31,574
Człuchów - 9,526

[warmia]

Dane z 1898 roku to prawdziwy skarb,te z 1904 roku też są bardzo ciekawe.

[fritzek]

I jeszcze skan fragmentu z Brockhausa. Nic niestety więcej pod hasłem Danzig o ludności nie ma.

---

tabdanzig003.jpg

Plik ściągnięto 12036 raz(y) 71,98 KB

[TOMB]

Cytat:

była tam postać starszej kobiety,rodowitej gdańszczanki o nazwisku jak sie nie myle Krup.Mówiła takim ciekawym językiem(jakby mieszanina niemieckiego,kaszubskiego może polskiego),

Ten język to tzw. (jeśli się mylę proszę mnie poprawić) plattdeutsch. Była to swoista mieszanina niemieckiego, kaszubskiego z domieszkami flamandzkim, szkockimi, angielskimi (jakim w Hanzie się mówiło). Nie mam pojęcia jak ten język ewoluował. Mam gdzieś w zbiorach Domowy Kalendarz Gdański z 1966 roku, gdzie jest cały artykuł pisany w tym języku. Jak zlokalizuję w której "czarnej dziurze" się znajduje obecnie to obiecuję podrzucić skan.
Niemniej jednak rodowici Gdańszczanie używali tego języka długo po wojnie. Mój kolega wspominał, że jego babcia kiedy spotykała się ze swoimi koleżankami to rozmawiały w dziwnym języku którego on nie rozumiał a wyłapywał tylko pojedyńcze słowa podobne do niemieckich.

[Łukasz]

Plattdeutsch to język niemiecki w odmianie nizinnej, mówiono nim nie tylko tutaj. Nawet w wikipedii jest pełno haseł w tym języku, np. to. Niemiecki jest znacznie bardziej zróżnicowanym regionalnie językiem niż polski...

[villaoliva]

Na tej stronie można posłuchać sobie dawnej wymowy

Temat się przewijał - Missingsch

[roland]

Na tej stronie jest także słownik "gdańsko - niemiecki"

Fragment:
Mäller....................... Müller
mälst.......................... melden
Marcht...................... Markt
Marener.................... Mariner,Seemann
Margewarder............. Marienwerder
Melk.......................... Milch
meßacht..................... mißachtet
mi schient................... mir scheint
Mignoal..................... Müggenhall
min............................. mein
Moage....................... Magen
moakt......................... macht
Moandag..................... Montag
molschen.....................gemütlich hinlegen,

[warmia]

Ten plattdeutsch to rzeczywiście bardzo ciekawy dialekt,niemiecki połączony z holenderskim i flamandzkim a potem zapewne doszły słowa z języka kaszubskiego i jeszcze bardziej wzbogaciły ów dialekt.Gdańska wielokulturowość to naprawdę coś wspaniałego.

[Ponury2]

Tak, ale niestety tylko do 1933 roku

[Bartosz B.]